Bornem is een actieve gemeente die niet alleen op planningsniveau maar ook op uitvoeringsniveau tracht te bouwen aan een leefbare en toekomstbestendige gemeente. Zo startte de gemeente al enkele jaren geleden met de opmaak van het Ruimtelijk Beleidsplan Bornem en is er in de afgelopen jaren al heel wat gerealiseerd op het terrein. Dit betreft echter vaak ad-hoc ingrepen waarbij het vaak ontbreekt aan een overkoepelende visie om de ingrepen echt tot hun recht te laten komen. De nood aan een samenhangende toekomstvisie voor het centrum van het dorp is dan ook hoog en een noodzakelijke aanvulling en versterking op het Beleidsplan Ruimte. Dit masterplantraject vormt een dankbaar traject om de brede visie verder uit te diepen en te verfijnen.

Uit eerste gesprekken met verschillende diensten van de gemeente Bornem en (voorgaande) bevragingen van verschillende inwonersgroepen, volgen drie identiteitslijnen voor het centrum waarop het masterplan wenst in te zetten: Naar een belevenisvol publiek dorpsweefsel, naar een landschappelijk verbonden dorp, naar een leesbaar en verkeersveilig dorpshart. Na het in kaart brengen van de ruimtelijke systemen en de landschapsbeleving (vanuit een diepgaande bevraging) worden de ruimtelijke uitdagingen in beeld gebracht.

In de tweede fase wordt in een open ontwerpdriedaagse op terrein, samen met de inwoners en belangengroepen, ontwerpend onderzoek uitgevoerd op verschillende thema’s en concrete sites om te komen tot een gedragen masterplan dat de toekomst voor de dorpskern vastlegt.  

Bornem kent een rijke geschiedenis. Heel wat van deze verhalen verdwijnen echter geleidelijk aan uit het geheugen van nieuwe generaties. Het masterplan neemt deze landschappelijke narratieven mee als verbindend element. Bijvoorbeeld in de uitbouw van enkele dorpsroutes voor verschillende doelgroepen.

Ondanks de aanwezigheid van de kenmerkende waardevolle landschappen rondom, is het landschap nog te weinig voelbaar tot in de kern van het dorp. Het masterplan onderscheidt vijf types onthardings- en vergroeningskansen binnen de dorpskern: Belevenisvolle pleinen en doordachte parkings, Verweven voorzieningen en impactvolle plekken, Lineaire ontharding en vergroening: straten en actieve wegen, Groene sproeten en Garageboxstraten activeren en benutten.

De verkeersleefbaarheid van de kern kan beter. Dit is reeds langere tijd een hooggeplaatst agendapunt in de gemeente. In het verleden zijn verschillende bevragingen bij bewoners afgenomen, visies opgemaakt en testopstellingen uitgevoerd. In 2017 werd een voorstel tot mobiliteitsplan opgemaakt voor Bornem (niet verankerd in het beleid). De opmaak van een mobiliteitsvisie voor de kern is niet het hoofddoel van het masterplan maar is wel een onlosmakelijk deel ervan om de andere ambities waar te maken. Het masterplan stelt twee mobiliteitsscenario’s voor voor het verblijfsgebied van de kern die telkens verschillende ingrepen combineren. Beide scenario’s werden doorheen het traject teruggekoppeld met verschillende doelgroepen met verschillende belangen: handelaars met een horeca- of handelszaak in het verblijfsgebied, inwoners van de kern, schoolgaande jeugd,…

Een actie-agenda reikt handvaten aan het beleid voor de verdere uitvoering van de visie zoals opgenomen in het masterplan.