Hergebruik van leegstand
Kwantificeren hergebruiksmogelijkheden van leegstaande en onderbenutte panden
TV SumResearch - Atelier Romain i.s.m GIM
i.o.v. Vlaamse Overheid, 2016-2017
Om de resterende open ruimte te vrijwaren, dienen ruimtelijke ontwikkeling van de toekomst maximaal binnen het nu reeds bebouwde weefsel te gebeuren. Eén van de mogelijkheden daarbij is hergebruik van plekken met structurele leegstand. Maar hoe groot is die leegstand? En waar liggen de bijhorende hergebruiksmogelijkheden? Om antwoorden te vinden op deze vragen gaf de Vlaamse overheid het team TV SumResearch - Atelier Romain i.s.m GIM de opdracht om onderzoek te voeren naar de hergebruiksmogelijkheden van leegstand in Vlaanderen.
Het onderzoek startte met de opbouw van een geïntegreerde databank 'leegstand in Vlaanderen'. Hiervoor baseerden we ons op vier bestaande - en erg verschillende - administratieve databanken rond leegstand. Beschikbare data zijn onder andere de inventaris leegstaande woningen en gebouwen en de inventaris leegstaande en/of verwaarloosde bedrijfsgebouwen. De kwaliteit van deze databanken is echter niet altijd even toereikend. Dat bleek ook uit de omvangrijke terreincontrole die vervolgens plaatsvond. Van ruim 70.000 adresposities in Vlaanderen controleerden we of de administratieve informatie rond leegstand werd bevestigd of terrein, én inventariseerden we alle afwijkingen en extra (vermoeden van) leegstand. Op die manier kregen we een duidelijk idee van de kwaliteit van de vier databanken, en konden we een inschatting maken van de omvang van de werkelijke leegstand in Vlaanderen.
Deze kennis werd vervolgens vertaald naar hergebruiksmogelijkheden. Het onderzoekteam werkte daarbij met vier verschillende scenario's: een nulscenario, actueel verdichtingsscenario, knooppuntscenario en scenario ruimtelijk rendement. Voor elk scenario en voor verschillende gebouwfuncties (wonen, commercieel, bedrijvigheid...) werden heel wat grafieken en heat maps opgemaakt. Die geven een duidelijk beeld van de omvang en de ruimtelijke concentratie van hergebruiksmogelijkheden van leegstand.
Voor wonen geeft dit uiteenlopende resultaten. De hergebruiksmogelijkheden concentreren zich het sterkst in Kortrijk en Roeselare, in Aalst, Geraardsbergen, Mechelen, Antwerpen en in beperktere mate ook in Gent. Dat wil niet zeggen dat het leegstandsprobleem er relatief groot is ten opzichte van àlle woningen, maar wel dat er een groot absoluut aantal hergebruiksmogelijkheden zijn los van het totaal aantal woningen op die plek. Het leegstandsprobleem in Gent is dus niet per definitie groter dan in Wetteren maar in absolute aantallen liggen er meer hergebruiksmogelijkheden in Gent dan in Wetteren. In het kaartbeeld springen ook een paar opvallend lage scores in het oog; met name in Brugge, Leuven, Hasselt en Genk. Hier liggen weinig tot zelfs vrijwel geen hergebruiksmogelijkheden voor woningen.
Het hele rapport kan geraadpleegd worden via deze link.