Afstemming van de ruimtevragen van de verschillende Vlaamse beleidsvelden

 

Sinds april 2015 telt de Vlaamse overheidsstructuur twaalf thematische beleidsdomeinen met

bijhorende departementen en agentschappen, elk met eigen taken en verantwoordelijkheden. De beleidskeuzes vanuit deze verschillende hoeken van de Vlaamse overheid hebben vaak een ruimtelijke component, direct of indirect. Dat geldt ook voor andere overheden op een hoger of lager schaalniveau. Allen leggen ze een bepaalde ruimteclaim op het Vlaamse grondgebied. In andere woorden: de resultaten van de beleidskeuzes komen samen in de ruimte rondom ons.

 

De afstemming van het geheel aan ruimteclaims is cruciaal, maar dit loopt vandaag de dag niet altijd even vlot. Een goede afstemming van de ruimteclaims is daarenboven niet alleen noodzakelijk vanuit de bezorgdheid om conflict te vermijden. Het opent ook perspectieven voor het bereiken van synergieën. Zo kan een goed concept rond zorgwoningen uitdagingen van de domeinen zorg én ruimte integreren. Daarnaast zijn er ook bestuurlijke potenties: een geïntegreerd beleid maakt een efficiënter inschakelen van overheidsmiddelen mogelijk. In de huidige context van grote uitdagingen en besparingen op het overheidsapparaat is dit beslist geen onbelangrijk debat.

 

Het onderzoek startte met de screening van beleidsnota’s en onderzoek van 10 verschillende Vlaamse beleidsthema’s: klimaat, energie, platteland, landbouw, natuur en milieu, wonen, steden, economie, grootschalige investeringsprogramma’s, en mobiliteit. Alle sectorale ruimtevragen werden verzameld en samengevat in thematische matrices. Voor elk thema werd een verdiepend gesprek georganiseerd, zowel met experts van Ruimte Vlaanderen als daarbuiten. In de tweede onderzoeksfase zijn de thematische matrices grondig met elkaar geconfronteerd om de huidige en toekomstige opportuniteiten voor afstemming en integratie te benoemen. Dit resulteerde finaal in negen weerhouden kansenvelden voor cross-sectorale beleidsafstemming en -integratie, op Vlaams niveau, en met ruimte als integrerend platform. Elk van deze kansenvelden werd tekstueel uitgewerkt in het eindrapport. De negen kansenvelden zijn:

 

• Verruimtelijken van het beleid voor hernieuwbare energieproductie

• Operationaliseren van het principe ‘kwalitatieve ruimtelijke clustering’

• Opvangen van de ruimtelijke weerslag van de woonbehoeften

• Faciliteren van dynamische bedrijvigheid met maximale ruimtelijke verweving

• Sturen van regionale klimaatadaptatie

• Agenderen van mitigatie via ruimtelijke doorwerking in het Vlaamse klimaatmitigatiebeleid

• Opnemen van het regionaal openruimtebeleid

• Verbreden van het waterbeheersingsbeleid

• Inzetten op omgevingskwaliteit

 

Deze opdracht werd uitgevoerd door SumResearch met medewerking van Atelier Romain en de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Gent.